εργάτες ιχθυόσκαλας

2 παράλληλοι κόσμοι

Εδώ παρουσιάζονται 2 ζωγραφιές καραβιών από 2 διαφορετικούς κόσμους που συνυπάρχουν μέσα στο χώρο της Ιχθυόσκαλας.Απο τη μιά υπάρχει το καράβι της απόδρασης (πάνω εικόνα) ζωγραφισμένο από τους μετανάστες και απο την άλλη το καράβι του μεροκάματου,της δουλειάς ζωγραφισμένο απο τους εργαζόμενους της Ιχθυόσκαλας.

ντοκουμέντα

http://www.youtube.com/watch?v=j2NBaWQanqI

χάρτες περιπλανήσεων

πορεία μετανάστη

πορεία εργάτη

πορεία επόπτη

ντοκουμένταhttp://www.youtube.com/watch?v=kue-txNgFWQ&feature=related

ντοκουμένταhttp://www.youtube.com/watch?v=9wsmvuQkkyQ&feature=related

ντοκουμέντα

http://www.youtube.com/watch?v=BvAjhUT8kBc

Φωτογραφίες

Φωτισμός χώρου

Σκίτσα

Ιχθυόσκαλα Πατρών: ένας χώρος…πολύπλευρος;
Όταν κάποιος σου μιλάει για την Ιχθυόσκαλα το μυαλό σου ταξιδεύει σε ανοιχτές θάλασσες, φεγγαρόφως, αστεία μεταξύ των ψαράδων, ψάρια μπλεγμένα στα δίχτυα και δυσοσμία. Αυτά όμως δεν είναι η Ιχθυόσκαλα…,αυτά είναι το πέπλο της, η ιστορία που την περιβάλλει. Η Ιχθυόσκαλα είναι χώρος. Αλλά μήπως κάθε χώρος δεν έχει την ιστορία του; Η ιστορία του χώρου δεν ορίζει κι αυτή τον ίδιο το χώρο; Του δίνει χαρακτηριστικά, ή τουλάχιστον δημιουργεί υποσυνείδητες συνδέσεις στο μυαλό των ανθρώπων.
Η παρατήρηση του χώρου και η μεθοδική καταγραφή των στοιχείων του συνιστά στην κατανόηση του σύμφωνα άλλωστε και με τον Perec. Ωστόσο ο τρόπος που αντιλαμβάνεται καθένας το χώρο μεταβάλλεται και εξαρτάται από τις συνθήκες που τον βιώνει. Έτσι νέοι χαρακτηρισμοί προστίθενται διαρκώς στο χώρο που είναι πάντα σωστοί αφού αποτελούν διαφορετικές πλευρές του. Δηλαδή διαφορετικά κατανοεί την Ιχθυόσκαλα ο αλλοδαπός εργάτης, αλλιώς ο κάτοχος της βάρκας, αλλιώς ο περαστικός και με άλλο τρόπο ο έμπορος.
Στην προσπάθεια μας να προσδώσουμε μια ταυτότητα στην Ιχθυόσκαλα αναζητήσαμε πληροφορίες σχετικές με τους εργαζόμενους, τις συνθήκες εργασίας ακόμη και τις ώρες που αυτή συντελείται, την κατάσταση του κτιρίου, τη φυσική του θέση και τις συνθήκες γειτνίασης. Τα αποτελέσματα αυτής της έρευνας έδειξαν ότι η Ιχθυόσκαλα είναι:
Χώρος πολυπολιτισμικός αφού φιλοξενεί εργαζόμενους από χώρες διαφορετικές, χώρες ανατολικές αλλά και από τα Βαλκάνια ενώ οι υψηλά ιστάμενοι είναι από την Ελλάδα.
Χώρος εμπορικός εφόσον διεκπεραιώνονται συναλλαγές, αγοραπωλησίες και παζαρέματα που σχετίζονται με τα ψάρια.
Χώρος ψυχρός ˙ κυριολεκτικά και μεταφορικά αφενός επειδή στεγάζει μεγάλους χώρους ψυγείων και αφετέρου διότι μέσα σε αυτόν συντελούνται διεργασίες που αφορούν στη δουλειά αυτή καθεαυτή χωρίς να προάγεται κάποιου είδους επικοινωνίας ή να παρεμβάλλεται κάποια δραστηριότητα.
Χώρος υγρός ˙ επίσης με διττή έννοια μιας και περικλύζεται από θάλασσα αλλά το υγρό στοιχείο εντάσσεται και μέσα στη δουλειά κατά τον καθαρισμό των καφασιών, των ψυγείων, των φορτηγών.
Χώρος κενός διότι το μεγαλύτερο μέρος του χρησιμοποιείται για την κίνηση και μεταφορά των καφασιών οπότε επιβάλλεται να είναι άδειος για να διευκολύνει αυτή τη διαδικασία. Μικρό τμήμα αποτελείται από γραφεία και όπου αυτά υπάρχουν είναι πυκνά τοποθετημένα.
Χώρος παλιός καθώς χρονολογείται από το 1997 και τα σημάδια εγκατάλειψης είναι προφανή και ταυτόχρονα δε φαίνεται να υπάρχει διάθεση κάλυψης τους.
Χώρος σταθμός για πολλούς ˙ πρώτα για τους ίδιους τους ψαράδες οι οποίοι έχοντας τελειώσει την κύρια δουλειά τους σταματούν εκεί για να διαπραγματευτούν την ψαριά τους κι έπειτα για τους έμπορους που σταματούν εκεί για να αγοράσουν τα ψάρια που θα πουλήσουν μετά στα μαγαζιά τους, ακόμη και για τον κύκλο των ψαριών θα μπορούσε να θεωρηθεί σταθμός, ένα μεταβατικό στάδιο ανάμεσα στη ζωή και το τέλος τους.
Χώρος προσωρινός και αυτό γιατί όλες οι λειτουργίες του χώρου και ό,τι δίνει ζωή σε αυτόν συμπεριλαμβάνεται σε συγκεκριμένο χρονικό περιθώριο.

Χώρος αναξιοποίητος εφόσον η εσωτερική του διαμόρφωση με τα γραφεία δε χρησιμοποιείται σήμερα από τους εμπόρους ή τους άλλους. Μόνο τα ψυγεία δείχνουν να είναι «ζωντανά» σημεία μέσα στο χώρο.

Χώρος δημόσιος όπως αναγράφεται και στην πινακίδα μιας και ότι συμβαίνει εκεί μέσα αναφέρεται στην ευρύτερη κοινωνία της Πάτρας και των περιχώρων και προορίζεται για το κοινό.

Το σύνολο των παραπάνω στοιχείων και η αλληλεπίδραση τους καθιστούν την Ιχθυόσκαλα ένα τόπο δύσκολα προσδιορίσιμο αλλά ταυτόχρονα ένα χώρο που μπορεί να διαμορφωθεί κατάλληλα, σύμφωνα με το ποια δυνατότητα θα εξελίξει. Επειδή όμως συνδυάζει πολλά διαφορετικά χαρακτηριστικά και μάλιστα αντικρουόμενα μπορεί να αποτελέσει μια ξεχωριστή εμπειρία για τον καθένα. Με αυτόν τον τρόπο γίνεται μια ετεροτοπία για κάθε άνθρωπο που βλέπει την Ιχθυόσκαλα ως πλευρά του πραγματικού κόσμου, μέσα στην οποία συντελούνται διαδικασίες όπως δουλειά, επικοινωνία, δημόσιες σχέσεις, αλληλεπίδραση ατόμων.

Κείμενο: Ετεροτοπίες

Ετεροτοπίες (Μισέλ Φουκώ)


Σύμφωνα με το βιβλίο του Μισέλ Φουκώ η φυσική θέση ενός πράγματος δεν είναι παρά ένα σημείο στην αέναη κίνηση του. Επομένως αν παραλληλίσουμε τη ζωή των ψαριών με τα όσα αναφέρονται στο βιβλίο έτσι και η Ιχθυόσκαλα δεν είναι παρά μια στάση στη συνεχόμενη κίνηση τους που σηματοδοτείται από τις εξής διακεκριμένες θέσεις: θάλασσα-δίχτυα-Ιχθυόσκαλα-καφάσια ιχθυοπωλών-πιάτο.
Ταυτόχρονα όμως η Ιχθυόσκαλα ως χώρος εργασίας αποτελεί μια ετεροτοπία για τους ίδιους τους εργαζόμενους. Είναι ένας χώρος προσωρινός που περιλαμβάνει λειτουργίες οι οποίες λαμβάνουν χώρα συγκεκριμένες ώρες τη μέρα. Είναι μια προσομοίωση του πραγματικού χώρου διαβίωσης των ψαριών αλλά συνάμα κι ένας μεταβατικός χώρος για αυτά καθώς προϋποθέτει το τέλος της ζωής τους. Είναι μόνο κάτι προσωρινό ένα ενδιάμεσο στάδιο για να περάσουν τα ψάρια στην αγορά. Εκεί οι εργαζόμενοι περνούν σε μια δεύτερη φάση εργασίας στη φάση του πακεταρίσματος. Επομένως η Ιχθυόσκαλα δεν είναι πάρα ένας σταθμός και για τα δυο μέλη της αλληλεπίδρασης (εργαζόμενοι-ψάρια). Στο βαθμό που η Ιχθυόσκαλα προσπαθεί να προσεγγίσει τη θάλασσα σημαντικό ρόλο διαδραματίζει η γειτνίαση της με αυτή καθώς και τα μεγάλα ανοίγματα με θέα σε αυτή. Με αυτό το τρόπο μιμείται την πραγματικότητα και η αίσθηση της ετεροτοπίας γίνεται ακόμα πιο δυνατή. Τέλος η λειτουργιά που διεκπεραιώνεται στην Ιχθυόσκαλα αντιπαραβάλλεται όντως μεταξύ δυο πόλων όπως ορίζεται άλλωστε και η ετεροτοπία κατά την έκτη αρχή. Οι δυο πόλοι είναι στεριά και θάλασσα ενώ αυτή η αντίθεση διαφαίνεται σε πολλά σημεία όπως στην ίδια την τοποθεσία και τα στάδια της εργασίας.

Κείμενο Μνημονικές διαδράσεις ως πρακτικές σύγχρονης τέχνης στην πόλη

Μνημονικές διαδράσεις ως πρακτικές σύγχρονης τέχνης στην πόλη -Πάνος Κούρος



Στο κείμενό του με τίτλο «Μνημονικές διαδράσεις ως πρακτικές σύγχρονης τέχνης στην πόλη» ο Πάνος Κούρος κάνει μία σαφή αναφορά στη νοσταλγία της μνήμης και στο πώς αυτή εκφράζεται μέσω της σύγχρονης τέχνης κατά κύριο λόγο στην δημόσια μορφή και εικόνα της πόλης. Συγκεκριμένα, επισημαίνεται ότι μετά από κάθε πόλεμο και κυρίως μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο είναι έντονη η ανάγκη για υπενθύμιση των γεγονότων και αποφυγή της λήθης που το πέρασμα του χρόνου φέρνει, προσπάθεια που επιχειρείται μέσα από την δημιουργία «έργων τέχνης» αλλά και πολλών μουσειακών χώρων. Οι ενέργειες αυτές σε συνδυασμό με την ενίσχυσή τους από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης δημιουργούν στους πολίτες εμπειρίες απώλειας και νοσταλγίας ενώ παράλληλα δημιουργούνται εύλογα ερωτήματα σε ό,τι αφορά τη σχέση της μνήμης με έννοιες, όπως η μίμηση, η εξουσία και η ηθική. Επίσης, η δημόσια μνημειακή τέχνη επιτυγχάνει την επιδίωξή της για προβολή της ιστορικής μνήμης ή αποτελεί απλά μία ατομική έκφραση σε ένα δημόσιο χώρο, όπου ο δημόσιος χώρος χρησιμοποιείται και ως ένα είδος προέκτασης του μουσείου; Μπορεί η μνημειακή τέχνη να επιτελέσει το ρόλο της ή τις μνήμες που το ίδιο το βίωμα και η θέαση ενός ερειπίου προκαλούν δεν μπορεί να προσεγγίσει κανένα έργο τέχνης; Άλλωστε, ο καθένας μας έχει μικρά κομμάτια μνήμης και γεγονότων αλλά ποτέ μια μνημειακή συνέχεια αφού στην αέναη κίνηση της ζωής την μνήμη διαδέχεται η λήθη, την παρουσία η απουσία και ου το καθ’εξής Έτσι, και η μοντέρνα τέχνη προσπαθεί να είναι δημόσια τέχνη, μια τέχνη συλλογική, συμμετοχική και ομαδική ενώ τέλος συνδέεται και με τις νεότερες καλλιτεχνικές έρευνες της επαφής έργου – θεατή.

Κείμενο "Πρακτικές ασκήσεις"

Πρακτικές ασκήσεις – Perec

Στο κείμενο του "Ο δρόμος" ο Perec αναφέρεται στην μέθοδο της παρατήρησης και στο πώς αυτή μπορεί να βοηθήσει στην κατανόηση και ανάλυση ενός χώρου. Για τον συγγραφέα, η μέθοδος αυτή θεωρείται ως η πιο απλή και αποτελεσματική. Συγκεκριμένα, υποστηρίζει πως, όταν κάποιος παρατηρεί ένα χώρο, οφείλει να του αφιερώνει πολύ χρόνο και να μην αντιμετωπίζει την διαδικασία της παρατήρησης ως κάτι το επιφανειακό και το ασήμαντο. Αντιθέτως, μπορεί να κατανοήσει το χώρο πραγματικά μόνο αν παραμείνει σε αυτόν για πολλές ώρες, αν αγαπήσει την διαδικασία και αν αρχίσει να καταγράφει ό,τι συμβαίνει εκεί. Ακόμα και τα πιο προφανή στοιχεία και τις πιο «ασήμαντες λεπτομέρειες» συνίσταται στον αναγνώστη- παρατηρητή να τις καταγράφει, να τις αναλύει και να τις θέτει υπό αμφισβήτηση. Μόνο έτσι θα καταφέρει να βιώσει την τοποθεσία, να εντοπίσει τις φυγές, τη πρόσβαση και τη θέα της περιοχής. Να καταλάβει ποιοί είναι οι κάτοικοι της, τι χαρακτηριστικά έχουν και πώς βιώνουν την καθημερινότητά τους στο χώρο αυτό. Ο συγγραφέας πιστεύει πως καταγράφοντας και παρατηρώντας το κάθε τι…μπορεί μετά ο μελετητής να περάσει σε ένα άλλο ανώτερο επίπεδο καταγραφής, να εντοπίσει δηλαδή τη πυκνότητα η μη της κίνησης, της δράσης αλλά και της δομής ,που χαρακτηρίζει μια περιοχή. Για τον Perec, ο παρατηρητής έχει φτάσει στο επιθυμητό σημείο μόνο όταν μπορεί πια να θεωρήσει τον μέχρι πρότινως γνώριμο και οικείο για αυτόν χώρο ως κάτι το καινούριο το μοναδικό και το ανεπανάληπτο, το οποίο συναντά για πρώτη φορά και αποτελεί πλέον το αποτέλεσμα συνιστωσών που ο ίδιος δεν είχε ποτέ σκεφτεί και ανακαλύψει στο παρελθόν.

Γραμμικά σχέδια

Διαγραμματική προσέγγιση

Συνέντευξη εργαζόμενου

Συνέντευξη

Ο κύριος Χ είναι από το Πακιστάν και δουλεύει στην Ιχθυόσκαλα ως εργάτης. Δείχνει αφοσιωμένος στη δουλειά του και αυτή η αφοσίωση προέρχεται από την ευγνωμοσύνη στα αφεντικά του για την εξασφάλιση ενός υποφερτού βίου. Παρόλα αυτά δε φαίνεται να αισθάνεται και πολύ άνετα καθώς μας ζήτησε να μην τον βγάλουμε φωτογραφία ή βίντεο. Τα ελληνικά του είναι ακόμη σπαστά αν και όπως μας είπε είναι αρκετό καιρό στην Ελλάδα.

-Γεια σας. Μπορείτε να μας απαντήσετε σε κάποιες ερωτήσεις σχετικά με το χώρο που εργάζεστε?
-Γεια σας. Ναι, θέλετε να σας δείξω κάτι? Μέσα το χώρο? Τα ψυγεία?
-Όχι. Όχι τώρα. Ίσως αργότερα. Θα θέλαμε εσείς να μας πείτε για τη δουλειά σας.
-Ααα… Τι να σας πω? Εγώ δουλεύω εδώ 6 χρόνια περίπου. Έρχομαι από τις 5-6 που έρχονται οι τελευταίες βάρκες και τακτοποιούμε τα ψάρια.
-Δηλαδή τι ακριβώς κάνετε?
-Όταν φτάνω, μαζεύουμε τα ψάρια μαζί με τον Eissa και καμιά φορά μας βοηθάνε οι ίδιοι οι ψαράδες, τα ξεχωρίζουμε ανάλογα με το είδος τα τοποθετούμε σε καφάσια και μετά στα ψυγεία. Μετά αν έρθει κάποιο φορτηγό για να πάρει ψάρια εγώ κι ο Eissa πάλι, φορτώνουμε τα καφάσια στο φορτηγό. Την υπόλοιπη ώρα καθαρίζουμε τα φορτηγάκια ή μέσα το χώρο, πάμε τα καφάσια στην άκρη και καθαρίζουμε τα ψυγεία, αλλά αυτό όχι κάθε μέρα.
-Γιατί όχι κάθε μέρα ο καθαρισμός των ψυγείων?
-Ε γιατί δεν έχει νόημα… Συνήθως το κάνουμε ανά δεύτερη μέρα. Αφού τα ψάρια μπαίνουν με τα καφάσια στα ψυγεία κι έτσι δε λερώνεται πολύ ο χώρος των ψυγείων.
-Μάλιστα. Για πείτε μας ποιοι άλλο δουλεύουν εδώ?
-Εδώ δουλεύουν εργάτες σαν κι εμένα, έρχονται ακόμα αυτοί που έχουν τις βάρκες και βγαίνουν για ψάρεμα, κάποιοι έμποροι και κάποιοι άλλοι με κοστούμια που επιβλέπουν…, κάπως έτσι. Όλοι οι άλλοι εκτός από εμάς τους εργάτες έχουν και γραφεία εδώ αλλά δεν τα χρησιμοποιούν. Μόνο έρχονται, κάθονται για λίγο και μετά φεύγουν, πάνε εδώ δίπλα στο φάρο για ούζο.
-Τι εθνικότητας είστε αν επιτρέπεται?
-Εγώ είμαι από το Πακιστάν. Όλοι οι εργάτες δηλαδή δεν είναι από Ελλάδα. Μόνο οι άλλοι που σας είπα είναι Έλληνες.
-Και πώς βρεθήκατε εδώ?
-Ήρθα στην Ελλάδα πρόσφυγας, έψαχνα δουλειά. Ήμουν μαζί με τη γυναίκα μου άλλους μετανάστες και προχωρούσαμε στις γραμμές του τρένου εδώ απ’ έξω. Είχαμε κάποια βράδια εδώ στο φάρο μέχρι που μας βρήκαν και μας έδιωξαν. Εγώ όμως αυτά τα βράδια είχα δει τη δουλειά, είχα καταλάβει τι είναι κι έτσι μετά από λίγες μέρες ήρθα και ζήτησα δουλειά. Αυτοί άλλο που δεν ήθελαν αφού και φθηνός είμαι για αυτούς και ήσυχος είμαι και δουλεύω πολύ-έτσι μου είπε κάποτε ο Eissa.
-Τώρα είστε ευχαριστημένος?
-Ναι. Γιατί να μην είμαι? Όπως είπα εγώ τη δουλειά μου κάνω ήρεμα και ότι μου πουν. Ποτέ δε δημιούργησα πρόβλημα. Με πληρώνουν κάθε μήνα κανονικά και είμαι εντάξει με την οικογένεια μου. Αυτό θέλω εγώ, οπότε όλα καλά.
-Και τώρα με τους συμπατριώτες σας? Τι έχετε να πείτε που ψάχνουν να βρουν τρόπο να πάνε Ιταλία για δουλειά? Κι όλος αυτός ο φόβος που έχει ξεσηκωθεί στην πόλη?
-Εγώ τα ξέρω, τα έχω ζήσει. Τους καταλαβαίνω αφού κι εγώ όταν ήρθα έτσι ήμουν. Αλλά δουλειά θέλουν κι εγώ αν εμένα κι άλλο στην Ελλάδα τότε χωρίς δουλειά το ίδιο θα έκανα. Απλά τώρα είναι πολλοί. Εσείς όμως δεν μπορείτε να καταλάβετε τι περνάμε εμείς. Δεν ξέρετε πόσους βλέπω να περπατάνε κάθε μέρα πάνω στις γραμμές και θυμάμαι εμένα… Έχω βρει να κοιμούνται κιόλας στις βάρκες μέσα, εδώ δίπλα ή πάνω στο φάρο. Δεν ξέρω… Εγώ δεν αισθάνομαι καλά που τους βλέπω έτσι κι εγώ τρώω κάθε μέρα με τη γυναίκα μου κανονικό φαί. Δεν είναι κακοί, δεν πρέπει να φοβούνται οι άνθρωποι. Εγώ πιστεύω εμείς οι υπόλοιποι πρέπει να κάνουμε κάτι και μαζί εσείς…
-Καλώς σας ευχαριστούμε πολύ. Καλό μεσημέρι!
-Ευχαριστώ. Γεια σας.

Βίντεο