Ιχθυόσκαλα Πατρών: ένας χώρος…πολύπλευρος;
Όταν κάποιος σου μιλάει για την Ιχθυόσκαλα το μυαλό σου ταξιδεύει σε ανοιχτές θάλασσες, φεγγαρόφως, αστεία μεταξύ των ψαράδων, ψάρια μπλεγμένα στα δίχτυα και δυσοσμία. Αυτά όμως δεν είναι η Ιχθυόσκαλα…,αυτά είναι το πέπλο της, η ιστορία που την περιβάλλει. Η Ιχθυόσκαλα είναι χώρος. Αλλά μήπως κάθε χώρος δεν έχει την ιστορία του; Η ιστορία του χώρου δεν ορίζει κι αυτή τον ίδιο το χώρο; Του δίνει χαρακτηριστικά, ή τουλάχιστον δημιουργεί υποσυνείδητες συνδέσεις στο μυαλό των ανθρώπων.
Η παρατήρηση του χώρου και η μεθοδική καταγραφή των στοιχείων του συνιστά στην κατανόηση του σύμφωνα άλλωστε και με τον Perec. Ωστόσο ο τρόπος που αντιλαμβάνεται καθένας το χώρο μεταβάλλεται και εξαρτάται από τις συνθήκες που τον βιώνει. Έτσι νέοι χαρακτηρισμοί προστίθενται διαρκώς στο χώρο που είναι πάντα σωστοί αφού αποτελούν διαφορετικές πλευρές του. Δηλαδή διαφορετικά κατανοεί την Ιχθυόσκαλα ο αλλοδαπός εργάτης, αλλιώς ο κάτοχος της βάρκας, αλλιώς ο περαστικός και με άλλο τρόπο ο έμπορος.
Στην προσπάθεια μας να προσδώσουμε μια ταυτότητα στην Ιχθυόσκαλα αναζητήσαμε πληροφορίες σχετικές με τους εργαζόμενους, τις συνθήκες εργασίας ακόμη και τις ώρες που αυτή συντελείται, την κατάσταση του κτιρίου, τη φυσική του θέση και τις συνθήκες γειτνίασης. Τα αποτελέσματα αυτής της έρευνας έδειξαν ότι η Ιχθυόσκαλα είναι:
Χώρος πολυπολιτισμικός αφού φιλοξενεί εργαζόμενους από χώρες διαφορετικές, χώρες ανατολικές αλλά και από τα Βαλκάνια ενώ οι υψηλά ιστάμενοι είναι από την Ελλάδα.
Χώρος εμπορικός εφόσον διεκπεραιώνονται συναλλαγές, αγοραπωλησίες και παζαρέματα που σχετίζονται με τα ψάρια.
Χώρος ψυχρός ˙ κυριολεκτικά και μεταφορικά αφενός επειδή στεγάζει μεγάλους χώρους ψυγείων και αφετέρου διότι μέσα σε αυτόν συντελούνται διεργασίες που αφορούν στη δουλειά αυτή καθεαυτή χωρίς να προάγεται κάποιου είδους επικοινωνίας ή να παρεμβάλλεται κάποια δραστηριότητα.
Χώρος υγρός ˙ επίσης με διττή έννοια μιας και περικλύζεται από θάλασσα αλλά το υγρό στοιχείο εντάσσεται και μέσα στη δουλειά κατά τον καθαρισμό των καφασιών, των ψυγείων, των φορτηγών.
Χώρος κενός διότι το μεγαλύτερο μέρος του χρησιμοποιείται για την κίνηση και μεταφορά των καφασιών οπότε επιβάλλεται να είναι άδειος για να διευκολύνει αυτή τη διαδικασία. Μικρό τμήμα αποτελείται από γραφεία και όπου αυτά υπάρχουν είναι πυκνά τοποθετημένα.
Χώρος παλιός καθώς χρονολογείται από το 1997 και τα σημάδια εγκατάλειψης είναι προφανή και ταυτόχρονα δε φαίνεται να υπάρχει διάθεση κάλυψης τους.
Χώρος σταθμός για πολλούς ˙ πρώτα για τους ίδιους τους ψαράδες οι οποίοι έχοντας τελειώσει την κύρια δουλειά τους σταματούν εκεί για να διαπραγματευτούν την ψαριά τους κι έπειτα για τους έμπορους που σταματούν εκεί για να αγοράσουν τα ψάρια που θα πουλήσουν μετά στα μαγαζιά τους, ακόμη και για τον κύκλο των ψαριών θα μπορούσε να θεωρηθεί σταθμός, ένα μεταβατικό στάδιο ανάμεσα στη ζωή και το τέλος τους.
Χώρος προσωρινός και αυτό γιατί όλες οι λειτουργίες του χώρου και ό,τι δίνει ζωή σε αυτόν συμπεριλαμβάνεται σε συγκεκριμένο χρονικό περιθώριο.

Χώρος αναξιοποίητος εφόσον η εσωτερική του διαμόρφωση με τα γραφεία δε χρησιμοποιείται σήμερα από τους εμπόρους ή τους άλλους. Μόνο τα ψυγεία δείχνουν να είναι «ζωντανά» σημεία μέσα στο χώρο.

Χώρος δημόσιος όπως αναγράφεται και στην πινακίδα μιας και ότι συμβαίνει εκεί μέσα αναφέρεται στην ευρύτερη κοινωνία της Πάτρας και των περιχώρων και προορίζεται για το κοινό.

Το σύνολο των παραπάνω στοιχείων και η αλληλεπίδραση τους καθιστούν την Ιχθυόσκαλα ένα τόπο δύσκολα προσδιορίσιμο αλλά ταυτόχρονα ένα χώρο που μπορεί να διαμορφωθεί κατάλληλα, σύμφωνα με το ποια δυνατότητα θα εξελίξει. Επειδή όμως συνδυάζει πολλά διαφορετικά χαρακτηριστικά και μάλιστα αντικρουόμενα μπορεί να αποτελέσει μια ξεχωριστή εμπειρία για τον καθένα. Με αυτόν τον τρόπο γίνεται μια ετεροτοπία για κάθε άνθρωπο που βλέπει την Ιχθυόσκαλα ως πλευρά του πραγματικού κόσμου, μέσα στην οποία συντελούνται διαδικασίες όπως δουλειά, επικοινωνία, δημόσιες σχέσεις, αλληλεπίδραση ατόμων.